صاعقه گیر اکتیو و پسیو دو نوع از رایج ترین صاعقه گیرهای الکترونیکی هستند که امروزه به منظور افزایش امنیت و حفظ جان افراد و ایمنی ساختمان ها از صاعقه گیر پسیو و یا صاعقه گیر اکتیو استفاده می شود.
هدف از این محتوا آشنایی شما با صاعقه گیر پسیو و اکتیو است. مطمئنا بعد از شنیدن این نام اولین سوالی که ذهن هر خواننده ای را به خود مشغول می سازد این است که سیستم صاعقه گیر چیست؟ از این رو ما در این مطلب به معرفی صاعقه گیر پسیو و اکتیو می پردازیم و همچنین به بررسی مطالبی چون خرید صاعقه گیر، صاعقه گیر الکترونیکی، نصب صاعقه گیر، انواع صاعقه گیر، فروش انواع صاعقه گیر، سیستم صاعقه گیر، صاعقه گیر پسیو، صاعقه گیر دکل، صاعقه گیر اکتیو، تفاوت صاعقه گیر پسیو و اکتیو، انواع صاعقه گیر پسیو و اکتیو و صاعقه گیر پسیو می پردازیم.
از این رو اگر تمایل دارید اطلاعات خود را در مورد انواع صاعقه گیر پسیو و اکتیو و همچنین تفاوت صاعقه گیر پسیو و اکتیو و فروش انواع صاعقه گیر افزایش دهید می توانید با ما در ادامه مطلب همراه باشید.
صاعقه چیست؟
صاعقه یک جرقه الکتریکی است که محصول تخلیه بار الکتریکی میان دو ابر یا یک ابر با زمین با ولتاژی 3 تا 5 میلیون ولت و جریانی متوسط 30 هزار آمپر با سرعت 220 کیلومتر در ساعت است.
راه های ایجاد اضافه ولتاژ در سیستم های الکتریکی توسط صاعقه:
- اتصال مقاومتی:
با برخورد صاعقه به زمین بار الکتریکی زیادی به زمین تخلیه می شود که باعث افزایش پتانسیل الکتریکی تا چند صد کیلو ولت می شود. اختلاف پتانسیل بوجود آمده با اتصال زمین ساختمان های مجاور سبب تخلیه بخشی از جریان صاعقه به هادی های ورودی و خروجی این ساختمان ها می شود.
2. اتصال سلفی:
وقتی جریان از یک هادی عبور می کند یک میدان مغتاطیسی برزگ در اطراف آن ایجاد می کند، در صورتی که خطوط این میدان از هادی های مجاور عبور کند ممکن است ولتاژی تا چند ده کیلو ولت را در آن ها القا نماید.
3. اتصال خازنی:
در هنگام برخورد صاعقه کابلها، هادی ها و بدنه هادی های الکتریکی مانند صفحات خازن عملکرده و هوا نقش دی الکتریک را بازی می کند، این امر باعث تخلیه بار بسیار زیادی در این تجهیزات می شود.
خطرات جانی صاعقه:
- برخورد مستقیم صاعقه
- ولتاژ گام:
اگر زمین به واسطه برخورد صاعقه یا هر دلیل دیگری اصطلاحاً برقدار شود، در میدان الکتریکی ایجاد شده بر روی سطح زمین شاهد تغییرات مقدار ولتاژ بر اساس فاصله (گرادیان ولتاژ) هستیم به همین دلیل فاصله در یک گام میان دو پای انسان یک اختلاف پتانسیل الکتریکی ایجاد می شود که سبب برق گرفتگی شدید و حتی مرگ می شود.
3. ولتاژ تماس:
با برقدار شدن اجسام بر اثر برخورد صاعقه تماس با این اجسام سبب برقگرفتگی می شود.
برای حفاظت جانی انسان ها و حیوانات بر اثر ولتاژ تماس در هنگام برخورد صاعقه رعایت موارد زیر ضروری است:
الف_ ایجاد منطقه حفاظت شده با حصار در اطراف هادیهای نزولی
ب_ عایق کردن سطح زمین
ج_ عایق کردن هادیهای نزولی
4. جرقه جانبی (Side Flash):
هادی های نزولی دارای اندوکتانس هستند، تخلیه جریان بسیار بزرگ صاعقه یک میدان بسیار قوی الکتریکی در اطراف آن ایجاد می شود که باعث شکست عایقی هوا می گردد و یک آرک میان هادی نزولی و اشیاء اطراف آن که با آن اختلاف پتانسیل دارند، رخ می دهد.
سیستم صاعقه گیر چیست؟
در پاسخ به این سوال که سیستم صاعقه گیر چیست باید گفت که در واقع صاعقه گیر الکترونیکی یک دستگاه است که در بالاترین نقطه ساختمان و یا دکل نصب می شود. همان طور که می دانید صاعقه ها بسیار خطرناک هستند و می توانند صدمات جبران ناپذیری به ساختمان ها و سایر سازه ها برسانند به همین دلیل امروزه خرید صاعقه گیر در بین افراد بسیار رایج شده است. نصب صاعقه گیر به این منظور است که بتواند اولین اصابت صاعقه را بگیرد. به طور کلی می توان گفت هدف از نصب صاعقه گیر ایجاد امنیت ساختمان ها و حفاظت افراد در برابر صاعقه است. این دستگاه با ایجاد جریانی می تواند جریان صاعقه را به زمین منتقل کند.
رادهای هوایی که در این دستگاه وجود دارد وظیفه جذب صاعقه را دارند و وظیفه هادی های نزولی انتقال جریان به شبکه ارتینگ است. از آنجایی که وظیفه سیستم صاعقه گیر حفظ جان و امنیت افراد و سازه ها است و لذا طراحی و نصب صاعقه گیر بسیار مهم است و باید به درستی انجام شود. امروزه این سیستم کاربردهای فراوانی دارد به همین علت سبب به وجود ﺁمدن و تولید انواع صاعقه گیر شده است.
اجزاء کلی سیستم صاعقه گیر عبارتند از:
- هادی های نزولی
- سرج ارستر ها (جهت حفاظت داخلی)
- سیستم برخورد صاعقه (Interception System)
- سیستم زمین صاعقه گیر (Earth Termination System)
انواع صاعقه گیر اکتیو و پسیو:
همان طور که در بالا نیز اشاره نمودیم صاعقه گیرها دارای انواع مختلفی هستند که به طور کلی می توان انواع صاعقه گیر را به دو دسته صاعقه گیر اکتیو و پسیو تقسیم کرد. لازم به ذکر است بدانید این دو دسته نیز خود شامل انواع مختلفی هستند که در ادامه به معرفی انواع صاعقه گیر پسیو و اکتیو می پردازیم. حال اگر شما فصد خرید صاعقه گیر دارید در ابتدا باید انواع آن را بشناسید و اطلاعت خود را در این زمینه کامل کنید تا آگاهانه اقدام به خرید این محصول نمایید.
صاعقه گیر اکتیو چیست؟
صاعقه گیر اکتیو از نظر نیاز به انرژی به دو دسته کلی تقسیم می شود. صاعقه گیر اکتیو وابسته و صاعقه گیر اکتیو خودکفا. صاعقه گیر اکتیو وابسته در واقع برای فعال شدن خود به یک منبع انرژی خارجی مثل باتری و یا برق شهر نیاز دارد. این نوع صاعقه گیر بدون این منابع نمی تواند کار کند. اما صاعقه گیر اکتیو خودکفا مدلی است که می تواند انرژی مورد نیاز خود را از محیط پیرامون خود و از طریق یک مکانیسم داخلی تامین کند.
صاعقه گیرهای خودکفا نیز خود شامل انواع مختلفی چون صاعقه گیر اتمی، خورشیدی، بادی و الکترونیک خازنی – اتمسفریک می باشند. لازم به ذکر است بدانید اگر تمایل به خرید صاعقه گیر اکتیو هستید باید بدانید که امروزه صاعقه گیرهای بادی و اتمی و خورشیدی مشکلات زیادی دارند به همین دلیل در حال حاضر صاعقه گیرهای الکترونیک خازنی پرطرفدارتر هستند. چرا که در این نوع صاعقه گیرها از تکنولوژی های به روز و مدرن استفاده شده است.
جهت مشاوره با کارشناسان تماس بگیرید.
صاعقه گیر فعّال اتمی:
یک منبع داخلی تأمین انرژی با عمر بسیار طولانی در این نوع از صاعقه گیر وظیفه تأمین انرژی یونیزاسیون را بر عهده دارد. از آنجایی که یونیزاسیون این نوع صاعقه گیر در تمامی فصول سال و در تمامی شرایط آب و هوایی انجام می شود اثرات زیست محیطی مخربی دارند و از آنجایی که یونیزاسیون مستقل از سیستم هادی های نزولی و سیستم زمین است در صورت قطع مسیر به هر دلیلی یونیزاسیون ادامه یافته و در صورت برخورد صاعقه متلاشی می شود، به این دلایل عمده ساخت و نصب آنها مدتهاست منسوخ شده است.
صاعقه گیر بادی (پیزو الکتریک):
در این نوع از صاعقه گیر با تعبیه یک مسیر عبور هوای مشخص یک الکترود عمودی به ارتعاش در میآید، با ارتعاش این الکترود در سلول پیزوالکتریک موجود در صاعقه گیر یک منبع الکتریسته ساکن ایجاد می کند که میان الکترود و سطح خارجی تخلیه شده و هوای اطراف آن را یونیزه می کند. با توجه به اینکه وقوع صاعقه معمولاً به همراه بادهای شدید و طوفان است.
این نوع صاعقه گیر عمل یونیزاسیون را در مواقع ضروری انجام می دهد که از محاسن آن به شمار می رود، اما عیب عمده این نوع صاعقه گیر فعال مربوط به ساختار و طراحی آن است به این معنا که در صورت انسداد جزئی یا کامل مسیر عبور جریان هوا به هر دلیلی عملکرد آن مختل شده یا بکلّی از کار می افتد.
صاعقه گیر خورشیدی:
در این نوع از صاعقه گیر فعّال انرژی یونیزاسیون توسط یک سلول خورشیدی که یک باتری را شارژ می کند تأمین می شود، این انرژی ذخیره شده باید در زمانی مناسب تخلیه شده و عمل یونیزاسیون را انجام دهد، عیب مهم این نوع صاعقه گیر وابستگی آن به سلول خورشیدی و باتری است که در صورت نقص در سیستم ذخیره سازی انرژی عملاً کارکردی نخواهند داشت.
صاعقه گیر خازنی (صاعقه گیر الکترونیکی):
بهترین انتخاب برای حفاظت در برابر صاعقه استفاده از صاعقه گیر الکترونیکی یا صاعقه گیر خازنی است. در این نوع صاعقه گیر هم تأمین انرژی و هم زمان عملکرد کاملاً وابسته به شرایط جوّی است بنابراین با یک سیستم هوشمندتر و با قابلیّت اطمینان بیشتر مواجه هستیم. به این نوع صاعقه گیر فعّال با توجه به وابستگی ذکر شده صاعقه گیر اتمسفریک نیز می گویند.
به این معنی که وقتی هوا آرام است سطح انرژی الکتریکی آن نزدیک به صفر اما به محض اینکه انرژی الکتریکی هوای اطراف صاعقه گیر بواسطه حضور ابرهای دارای بار الکتریکی از حد مشخصی بگذرد خازن های تعبیه شده در آن با فرمان مدار الکترونیکی شروع به شارژ شدن می کنند، اگر این انرژی الکتریکی از حد بیشینه در نظر گرفته شده (در نزدیکی وقوع صاعقه حدود 100 کیلو ولت بر متر) فراتر رود، مدار الکترونیکی خازن ها را در هادی میانی -که از طریق هادی های نزولی به سیستم زمین متصل شده است، تخلیه نموده که این تخلیه بار الکتریکی سبب یونیزه شدن هوا می شود.
یک گوی حائل از هوای یونیزه به عنوان محافظ اطراف صاعقه گیر را تا شعاع مشخصی پوشش می دهد که مانع برخورد صاعقه به درون این گوی می شود. به صاعقه گیرهای الکترونیکی اصلاً (ESE (Early Streamer Emission می گویند.
چند نکته اساسی در طراحی سیستم حفاظت در برابر صاعقه توسط صاعقه گیر الکترونیکی:
- مدل صاعقه گیر الکترونیکی بر اساس شعاع کلاس حفاظتی ساختمان، زمان عملکرد (∆T)، شعاع گوی غلتان (Rp) و ارتفاع نصب انتخاب می شود.
- صاعقه گیر الکترونیکی باید حداقل 2 متر بالاتر از هر تجهیزی که قرار است حفاظت شود، نصب شود.
- اتصال هر صاعقه گیر الکترونیکی توسط دو هادی نزولی که از روی فضای خارجی ساختمان پایین میآیند به سیستم زمین انجام می شود.
- هادی های نزولی صاعقه گیر الکترونیکی از هم مجزا باشند و ترجیحاً از روی دیوارهای متفاوتی به سمت پایین هدایت شوند.
- هدایت هر هادی نزولی صاعقه گیر الکترونیکی به سمت پایین ترجیحاً باید بدون پیچ و تاب خوردگی از نزدیکترین مسیر بصورت مستقیم و با فاصله حداکثری از کابلهای برق انجام شود.
- در هر متر حداقل باید از سه عدد بست دیواری جهت هدایت هادی های نزولی صاعقه گیر الکترونیکی به سمت پایین استفاده شود.
- سطح مقطع هادی های نزولی صاعقه گیر الکترونیکی باید حداقل 50 میلی متر مربع باشد.
- برای انتقال جریان صاعقه توسط هادی های نزولی صاعقه گیر الکترونیکی استفاده از هادی های مسی تسمه ای نسبت به هادی های مفتولی ارجحیت دارند.
- هادی های نزولی صاعقه گیر الکترونیکی باید در 2 متری سطح زمین درون باکس محافظ قرار گیرند.
- شمارنده صاعقه گیر الکترونیکی در درون باکس محافظ به هادی های نزولی وصل می شود.
- توصیه می شود میان هادی های نزولی صاعقه گیر الکترونیکی با لوله های گاز روکار حداقل 5 متر فاصله در نظر گرفته شود.
- هر هادی نزولی صاعقه گیر الکترونیکی باید دارای یک شینه ارتباط با سیستم زمین در خارج ساختمان باشد.
- مقاومت پایانه سیستم زمین (earth termination system) بدون ارتباط با هادی های دیگر باید کمتر از 10 اهم باشد.
- اندوکتانس پایانه سیستم زمین باید تا حد امکان پایین باشد.
- استفاده از بهبود دهنده های مقاومت خاک در سیستم زمین توصیه می شود.
- کلیه سیستم های زمین باید با یکدیگر و سیستم زمین اصلی همبندی شوند.
- توصیه می شود جهت هم بندی سیستم زمین صاعقه گیر با سیستم زمین اصلی ساختمان از اسپارک گپ استفاده شود.
- میله های دفنی سیستم زمین صاعقه گیر باید از لوله های برق و هرگونه تاسیسات فلزی زیر زمین حداقل 5 متر فاصله داشته باشند.
صاعقه گیر پسیو (passive) یا همان غیر فعال چیست؟
ساختار این نوع صاعقه گیر به این صورت است که دارای یک میله نوک تیز است که جنس آن از استیل و یا مس است. در واقع این صاعقه گیرها به شکل و فرم خاصی که دارند معروف هستند و از این رو به صاعقه گیرهایی چون صاعقه گیر فرانکلین، ژوپیتر، جوجه تیغی و سایر صاعقه گیرهایی که دارای شکل و خاصیت فیزیکی میله نوک تیز هستند صاعقه گیر پسیو (passive) یا همان غیر فعال می گویند.
این نوع صاعقه گیرها دارای انواع مختلفی هستند که از جمله انواع صاعقه گیر پسیو می توان به میله های ساده فرانکلینی، برق گیر با فواصل هوایی یا همان صاعقه گیر میله ای، صاعقه گیر میله ای، صاعقه گیر قوس طولانی (LFA)، صاعقه گیر با مقاومت غیر خطی، کابل های معلق، قفس فارادی و سیستم ترمینال مش اشاره کرد.
تفاوت صاعقه گیر اکتیو و پسیو:
از مهم ترین تفاوت های صاعقه گیر پسیو و اکتیو این است که صاعقه گیر پسیو یا همان غیر فعال برعکس برق گیرهای اکتیو هیچ واکنشی در مقابل صاعقه از خود نشان نمی دهند. در واقع همین دلیل سبب شد که صاعقه گیرهای پسیو را صاعقه گیرهای ساده و غیر فعال بگویند. لازم به ذکر است بدانید هر صاعقه گیری از سه بخش ترمینال هوایی، هادی میانی و ترمینال زمین تشکیل شده است. به طور کلی مهم ترین تفاوت صاعقه گیر پسیو و اکتیو در نوع ترمینال هوایی است.
جهت مطالعه بیشتر اینجا کلیک کنید.
